Veilig werken met hydrauliek

Videotransript Podcast

00:00:06
Michel: Robert, leuk dat je er bent bij deze videopodcast. We gaan vandaag meer te weten komen over het veilig werken rondom hydrauliek.

00:00:15
Robert Dekkers: Ja.

00:00:16
Michel: Kun je wat over jezelf vertellen en wat je doet?

00:00:18
Robert Dekkers: Ja, ik ben Robert Dekkers. Ik werk ondertussen al achttien jaar bij Holmatro, ik ben manager service en operations en eigenlijk mijn hele carrière bij Holmatro betrokken geweest bij veilig werken met hydrauliek en alles wat daar bij komt kijken en wat daar goed gaat en wat daar minder goed gaat.

00:00:36
Michel: Als je kijkt naar de veiligheid rondom het gebruik van hydrauliek in de markt, wordt er veilig gewerkt of juist onveilig gewerkt? Wat zien jullie?

00:00:45
Robert Dekkers: We zien in de praktijk toch wel veel onveilige situaties. Je ziet gereedschapssamenstellingen waar bijvoorbeeld een hydraulische pomp een werkdruk heeft van 2000 bar met een hydrauliek slang van bijvoorbeeld 350 bar en een cilinder van 700 bar. Daar zitten heel veel drukverschillen in. Ook het gebruik van lagedruk componenten in hogedruksystemen zien we ook heel veel, dat er net een nippel gebruikt is die geschikt is voor luchtleidingen, wat een werkdruk heeft van een barretje of acht, die in 700 bar systemen zitten en beschadigingen van hydrauliek slangen zien we toch ook wel heel veel voorbij komen en dat zijn allemaal potentiële gevaren voor de gebruiker van de gereedschappen.

00:01:29
Michel: Wordt er veilig gewerkt omtrent hydrauliek in de markt?

00:01:33
Robert Dekkers: Ik denk dat veel mensen denken dat ze veilig werken met hydrauliek en gelukkig gebeuren er ook weinig grote ongevallen, alleen ik denk ook dat veel mensen er een blinde vlek voor hebben omdat er gewoon een gebrek aan kennis is bij de mensen die het gebruiken maar ook bij de mensen die bijvoorbeeld risicoinventarisatie doen bij een bedrijf. Door die blinde vlek zie je ook niet dat soort zaken met die drukken van die gereedschappen en daardoor worden ook die risico's niet gezien.

00:02:05
Michel: Oké. Je geeft aan: een gebrek aan kennis. Is dat de enige reden waarom er onveilig wordt gewerkt of waarom wordt er onveilig gewerkt?

00:02:13
Robert Dekkers: Ik denk, in de praktijk moeten sommige dingen ook gewoon door met de gereedschappen die er zijn. Ik denk inderdaad dat gebrek aan kennis. Als je niet weet waar je op moet letten om met deze gereedschappen veilig te kunnen werken, dan doe je het ook zoals je denkt dat het goed en veilig is en gelukkig is dat ook vaak wel het geval.

00:02:34
Michel: Gelukkig.

00:02:35
Robert Dekkers: Alleen de gevolgen kunnen heel groot zijn als het misgaat.

00:02:39
Michel: Kun je daar wat over vertellen? Waarom is veiligheid zo belangrijk?

00:02:43
Robert Dekkers: Er zit heel veel energie opgesloten in deze producten, want we genereren natuurlijk met kleine gereedschappen hele grote krachten dus de werkdruk in deze systemen van ons maar ook van andere merken, zit zo rond de 700 bar. Dus er zit heel veel energie opgesloten. Zolang als het allemaal netjes binnen blijft en die krachten ook gewoon goed door de systemen heen gaan, dan is er niks aan de hand, alleen zodra er beschadigingen zijn, bijvoorbeeld aan de hydrauliekslang, kan die olie ontsnappen en als die ontsnapt, ontsnapt die met een 200 meter per seconde. Waardoor je dus een soort injectie kunt krijgen. En het zijn altijd handgereedschappen, dus mensen zijn er dichtbij in de buurt met ledematen. Als die olie ontsnapt en je wordt geïnjecteerd met hydraulische vloeistof, dan ja...

00:03:31
Michel: Dan heb je wel een groot probleem.

00:03:32
Robert Dekkers: Dan heb je wel een groot probleem. Ja absoluut.

00:03:34
Michel: Wat zegt de wet- en regelgeving over het veilig gebruiken van hydrauliek, de NEN-achtige zaken?

00:03:42
Robert Dekkers: Er is niet zoiets als een NEN 31-40, waarbij dat zaken goed omschreven zijn en waar er ook trainingen zijn en wat eigenlijk iedereen wel als een standaard ziet van zo moeten we omgaan met elektrische apparaten.

00:03:55
Robert Dekkers: Voor hydrauliek geldt eigenlijk: het is gewoon een arbeidsmiddel, dus de arbowet geldt hier ook gewoon voor, maar er zijn niet zulke gedetailleerde procedures en zulke bekende procedures als een NEN 31-40. Er is wel een artikel in het arbowetsbesluit, artikel 7.20 lid zes, dat gaat over hijs- en hefgereedschappen en daarin staat dat je de producten één keer per jaar op hun goede staat moeten onderzoeken, dus om te kijken of zo'n product veilig is en waarbij het zo nodig gaat beproeven.

00:04:30
Robert Dekkers: Voor hydrauliek geldt eigenlijk dat je het altijd moet beproeven omdat je aan de buitenkant van de cilinder of de pomp niet echt kunt zien of dat daar een defect is. Dus dat moet altijd wel goed onderzocht worden.

00:04:42
Michel: Hoe ziet zo'n beproeving er dan uit om de goede staat vast te stellen?

00:04:46
Robert Dekkers: Nou, als je kijkt naar hydrauliek, je kunt inderdaad niet visueel aan de buitenkant zien of dat een hydraulische cilinder bijvoorbeeld in goede staat en in veilige staat is, dus daarvoor is een beproeving nodig van de gereedschappen en eigenlijk doe je dat met een dynamische test, omdat je in de praktijk ook niet weet hoe dat jouw gereedschap gebruikt gaat worden en op welk punt.

00:05:06
Robert Dekkers: Dus wat we dan doen, we zetten een cilinder in een krachtgesloten frame en in dat frame simuleren we de werkelijke gebruiksituatie. Dus we brengen zo'n cilinder op druk en we smoren het daarna heel langzaam, zodat je ieder punt van de slag controleert of dat daar lekkages zijn of dat daar beschadigingen zitten.

00:05:25
Robert Dekkers: Wat je ook doet met een dynamische manier van testen, er zijn ook typen cilinders die dubbelwerkend zijn, die hebben een hoofddrukbeveiliging en ook in zo'n volledige test check je ook of dat z'n volledige beveiliging open gaat bij een bepaalde druk en dat is ook weer voor de veiligheid van de gebruiker, zodat die druk aflaat als er iets niet goed is aangesloten.

00:05:47
Robert Dekkers: Dus eigenlijk zijn dat de manieren dat je die goede staat kunt beoordelen en zeker kunt zijn dat zo'n gereedschap veilig is om mee te werken.

00:05:55
Michel: Helder, maar toch gaat het wel eens mis. Kun je vertellen waar het misgaat en waar dan met name de risico's liggen?

00:06:02
Robert Dekkers: Ja, het kan misgaan dat je klus stil komt te staan door een lekkage aan een cilinder of dat er bepaalde lasten niet... Moet je voorstellen als je een hele grote last aan het heffen bent en één van de cilinders of één van de slangen die heeft een slangbreuk of een lekkage, dan heb je kans dat heel je last gaat verzakken dus dan heb je het over materiële schade.

00:06:27
Robert Dekkers: Als je kijkt naar persoonlijk letsel wat er bij kan komen kijken, dan zie je toch wel dat daar, mocht je iets verkeerd heffen en iets schiet weg met heel veel kracht, dat is een risico. De vloeistofinjectie is echt wel het grootste risico en we zien echt heel vaak in de praktijk nog steeds hydrauliek slangen die beschadigd zijn, die lagere drukcomponent in hogedruksystemen, daar zit echt wel het grote gevaar in opgesloten.

00:06:58
Michel: Je hebt jarenlang ervaring in dit vakgebied. Wat is jouw advies?

00:07:04
Robert Dekkers: Mijn advies zou zijn om in ieder geval te zorgen dat kennis wordt opgedaan op op meerdere niveaus. Dat kan bijvoorbeeld met een toolbox, aan de mensen die met de gereedschappen werken, gewoon om eventjes de basiskennis bij te brengen zodat ze net iets meer bewust zijn over de potentiele gevaren. Het grote voordeel daarvan is, als de mensen op de vloer zich bewust zijn van wat er kan gebeuren, dan zullen zij dat ook makkelijker aangeven bij de gereedschapbeheerder als er een defect is. Je hebt gewoon meer ogen die er naar kijken.

00:07:41
Robert Dekkers: En ik zou adviseren aan de veiligheidskunden binnen het bedrijf om toch ook iets meer achtergrondinformatie van hydrauliek en sowieso vloeistoffen onder druk op te doen, zodat het tijdens een risicoinventarisatie wordt meegenomen. Dat zij zich dus meer bewust worden van wat daar kan gebeuren en wat daar zou moeten gebeuren om die gereedschappen veilig te laten functioneren en dat ze veilig blijven functioneren.

00:08:08
Michel: Oké. Tenslotte, ik weet wel iets meer nu van hydrauliek dus dat is goed. Zeker rondom veiligheid en waar je op moet letten. Heb je nog een tip voor de kijker rondom veilig gebruik van hydrauliek?

00:08:22
Robert Dekkers: Een hele praktische tip wat iedereen eigenlijk direct kan doen. Ga eens naar je gereedschapsmagazijn of bekijk je gereedschap eens en werp eens een blik op de hydrauliekslang. Daar zit ook echt wel het grootste risico en bekijk dan eens: zijn er beschadigingen, zijn er knikken in de slang, zie ik een binnenmantel, je ziet het qua beschadigingen vaak wel als daar de buitenmantel beschadigd is en je ziet de stalen inlage, kijk daar gewoon eens naar en zorg dat dat soort zaken in ieder geval als eerste worden opgelost.

00:08:56
Robert Dekkers: Dan vergroot je de veiligheid en ook daarvoor kun je een safety sheet gebruiken. Die zouden we ook kunnen toevoegen aan deze podcast, dat mensen die gelijk kunnen zien.

00:09:07
Michel: Gaan we doen.

00:09:07
Robert Dekkers: Dan zie je gelijk alle defecten waar je op moet letten. En daarmee verhoog je heel praktisch al de veiligheid voor de mensen die met gereedschappen werken.

00:09:19
Michel: Praktisch: waar kan men terecht voor vragen?

00:09:22
Robert Dekkers: Vragen kunnen we bij Mennens terecht.

00:09:25
Michel: Of Holmatro.

00:09:28
Robert Dekkers: Of Holmatro, voor de keuringen, voor het onderhoud en ook voor de toolbox: veilig werken met hydrauliek.

00:09:34
Michel: Helemaal goed, dank je wel.