Als je werkt met staalkabels, weet je hoogstwaarschijnlijk wel wat verseizing is. Anders heb je waarschijnlijk geen idee. Het is namelijk een term die alleen toegepast wordt bij staalkabels. Maar wat is het? Voor welke problemen kan het zorgen? En hoe kun je het voorkomen of oplossen? Frits van Boetzelaer, specialist staalkabel, vertelt je er alles over in deze videopodcast.
Bekijk de podcast
Frits vertelt eerst wat verseizing inhoudt. “Verseizing is als een staalkabel niet recht loopt van een trommel naar een schijf, of van een schijf naar een andere schijf. Bij verseizing loopt de kabel in een hoek, waardoor hij via de rand van de schijf of trommel binnenkomt en zo naar beneden rolt. Hij draait dus. En daardoor krijgt de kabel een draaiend effect.”
Gevolgen van verseizing
Frits laat in de podcast een aantal voorbeelden zien van wat er kan gebeuren met verseizing. Zo kan er een kink in de kabel komen, kan er een zogeheten vogelkooi ontstaan, en kan de kern uit de kabel komen. Dingen die je wilt voorkomen!
Voorkomen beter dan genezen
Hoe doe je dat dan? Frits vertelt: “Een standaardkabel van zes of acht strengen, mag maximaal 2,5 graad verseizing hebben aan beide kanten. Dus 5 graad in totaal. Bij een draaivrije kabel is dat maximaal 1,5 graad aan iedere kant. Dus in totaal 3 graden. Je kan hier rekening mee houden als je een installatie construeert. Maar verseizing kun je moeilijk zien. Eigenlijk kun je nooit 100% voorkomen dat er verseizing in je kabel ontstaat.”
Oplossingen
In de podcast noemt Frits een aantal dingen die je kunt doen om verseizing (gedeeltelijk) op te lossen:
- Gebruik een plastkabel.
- Draai de kabel in de andere slagrichting.
- Monteer een wartel in het dode part.
- Monteer een wandelschijf die over de as heen en weer monteert.
- Monteer een extra schijf.
- Soms kun je voor een kunststof schijf kiezen.
Onderneem direct actie
Tot slot sluit Frits af met drie tips:
- Zie je verseizing gebeuren, kom dan direct in actie! Dan is het vaak nog wel te redden.
- Maak de kabel dan los of monteer een kabelwartel.
- Maar: monteer nooit een wartel op een kabel van zes of acht strengen! Een wartel kun je alleen monteren op een draaivrije kabel.
Videotranscriptie Podcast
00:00:02
Michel: Dag, Frits. Welkom terug. We gaan nog een hele leuke podcast opnemen. Dit keer over verseizing. Wat is dat?
00:00:16
Frits: Verseizing is een vakterm. Verseizing zou je bij staalkabels eigenlijk nergens anders tegengekomen. Het is ook een onderwerp dat bij niet veel mensen bekend is. Maar als je van een trommel naar een schijf, of van een schijf naar een schijf gaat, dan wil dat niet altijd zeggen dat de kabel daar recht naartoe loopt. Verseizing wil zeggen dat de kabel onder een hoek naar een schijf toeloopt, of naar een trommel. Dus dat houdt in dat op de kabel, onder een hoek op de rand-- Als dit de groef van de schijf is, komt de kabel op de rand binnen. Dus die kabel rolt naar beneden. Dat doet de kabel niet eenmalig, dat blijft deze het hele proces door doen. Dus hij draait. De kabel krijgt een draaiend effect. En dat wordt steeds erger. Ik heb daar een mooi voorbeeld van. Het is heel simpel. We nemen een touwtje, en dan moet jij die aan die kant even vasthouden. Goed vasthouden.
00:01:26
Michel: Even met rechts.
00:01:28
Frits: Houd strak. En dan draai ik hieraan. Dus die kabel blijft rollen. Zolang die onder spanning staat gebeurt er niks. Maar hij blijft rollen.
00:01:36
Michel: Ja, en als ik hem los laat, dan-
00:01:37
Frits: Nee, vasthouden. En als de kabel dan spanningsloos komt, dan is er - schitterend -een kink in de kabel. Daar komt de term 'een kink in de kabel' vandaan. Wat gebeurt er met die kabel? Die kabel gaat dus draaien. Dan heb ik hier nog een kabel. Als je deze ook even vasthoudt.
00:01:55
Michel: Jazeker.
00:01:57
Frits: Nee, niet trekken, gewoon vasthouden. Als die kabel draait, krijg je dit effect. En als die bij een schijf komt, dan doet die dit. En dan krijg je dus een vogelkooi. Zo ontstaat een vogelkooi.
00:02:13
Michel: Aha, dat is dus een vogelkooi.
00:02:15
Frits: En als ik dan in een draaivrije kabel-- Hier heb je een voorbeeld van een vogelkooi. Je ziet dus dat die kabel opengedraaid is. Als je dat de andere kant uit doet - moet je de kabel opnieuw even vasthouden-- Nee, niet trekken. Dan zie je dus dat hier de kern uit de kabel komt. Dan draait die dus niet open, maar hij draait dicht, dus de andere kant om.
00:02:52
Michel: Oh, je hebt nog meer voorbeelden.
00:02:52
Frits: Dan krijg je dit effect.
00:02:55
Michel: En waar zie je dit wel eens gebeuren?
00:02:57
Frits: Dit zie je bij een trommel, of bij een eindverbinding. Het verplaatst zich ook. Het schuift dus naar elkaar toe. Het komt bij de trommel naar voren, of bij de eindverbinding krijg je open- of dichtdraaiend draaisel. Een kabel mag dus niet te veel verseizing hebben. Bij een standaardkabel - een zes- of een achtstringskabel - mag je maximaal twee en een half procent verseizing naar iedere kant hebben. Sorry, twee en een halve graad. Dat is dus totaal vijf graden. En bij een draaivrije kabel is dat maximaal anderhalve graad naar iedere kant, dus totaal drie graden. Dit zijn problemen die je zeer regelmatig ziet.
00:03:45
Michel: Wat kun je daaraan doen?
00:03:46
Frits: Nou ja, dat is het volgende wat ik wilde zeggen: in een aantal gevallen kun je er niks aan doen. Maar je kunt het proberen door een plastkabel te gebruiken. Dat is een kabel met een kunststof omspoten kern. Die houdt 'm beter vast. Het wil wel eens gebeuren dat je zegt: "Ik draai 'm de andere kant op, een andere slagrichting." Of in het dode part een wartel monteren. Dat wil ook wel eens helpen. Maar in een aantal gevallen is de verseizing te groot, en dan voorkom je het ook niet.
00:04:18
Michel: Maar kun je het überhaupt voorkomen? 100 procent?
00:04:20
Frits: Nou, verseizing heb je eigenlijk altijd. Je kan het niet altijd voorkomen. Dat lukt niet altijd.
00:04:27
Michel: Heb je nog - dat vind ik wel interessant - een mooi praktijkvoorbeeld waarbij het enorm verseisd was?
00:04:33
Frits: Bij mobiele kranen kom ik het regelmatig tegen. Dat je echt hele grote vogelkooien tegenkomt. Een praktijkvoorbeeld: in Muiden ben ik het wel tegengekomen.
00:04:53
Michel: Dat komt vrij vaak voor?
00:04:54
Frits: Ja, dat komt heel regelmatig voor.
00:04:58
Michel: Is verseizing een veel voorkomend probleem bij kabels?
00:05:02
Frits: Ja. Het bouwt zich op. Een veel voorkomende vraag is: "Oké, als je dus een last laat zakken, dan bouwt hij misschien draaisel op of bij het hijsen bouwt hij het op. Maar als je dan in de tegengestelde richting gaat werken, dan draait hij het er toch weer uit. Dat klopt, dat doet hij ook. Maar ten dele. Want het ene gebeurt in de regel: belast, en het andere: onbelast. Dus een gedeelte van dat draaisel, draait hij er ook wel weer uit. Maar een gedeelte blijft altijd hangen.
00:05:34
Michel: En waar zie je het veel?
00:05:36
Frits: In kranen die veel hetzelfde werk doen, dus die in dezelfde richting draaien. Daar komt het vaak naar voren.
00:05:46
Michel: Wat kan ik eraan doen? Kan ik het constateren of zie ik het?
00:05:53
Frits: Je kan het meten, je kan het zien. Je ziet het aan de kabel. Dus je kunt ook kijken wat de afstand is en hoe groot die verseizingshoek is. Is deze te groot? En met name daarmee rekening houden bij het construeren van een installatie. Er zijn oplossingen om dat te minimaliseren. Maar als de constructie er eenmaal staat, kun je er weinig meer aan doen.
00:06:19
Michel: Aan wat voor oplossingen moet ik denken?
00:06:21
Frits: Een wandelschijf monteren, die over de as heen en weer beweegt. Soms een extra schijf monteren. Maar ja, een extra schijf betekent veelal een halvering van de levensduur. Iedere schijf is een vermindering van de levensduur van je kabel. Dus dat is niet altijd gewenst. Sommige mensen kiezen voor een kunststof schijf. Dat is niet altijd een oplossing.
00:06:43
Michel: Interessant. Leuke voorbeelden ook. Afsluitend: heb je nog tips voor mensen die veelvuldig met staalkabel-
00:06:54
Frits: Als je het ziet gebeuren, maak de kabel dan los. Verseizing kan op verschillende manieren ontstaan. Het kan door een productiefout: dat komt ook voor. Een vogelhooi. Een slagrichting die verandert. Maar als je het ziet ontstaan, onderneem dan direct actie. Dan kun je vaak nog wel wat redden. Door bijvoorbeeld de kabelwartel te monteren of de kabel even los te gooien. Wat wel een tip is: monteer nooit een wartel op een zes- of een achtstringskabel. Een wartel kun je alleen monteren bij het draaien van (onhoorbaar 00:07:25) kabels.
00:07:25
Michel: Kunnen ze daarvoor bij jou terecht?
00:07:25
Frits: Onder anderen.
00:07:25
Michel: Of binnenkort de white paper downloaden.
00:07:30
Frits: Zo is dat.
